بلاگ

سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر (Sperinkler) ، نمونه ای از روش های حفاظت از آتش به شمار می آید. این سیستم از یک منبع ذخیره آب تشکیل شده است و فشار و جریان لازم را برای لوله های توزیع آب تأمین می نماید. اسپرینکلرها به لوله های آب متصل می شوند. سیستم اسپرینکلر و یا آبفشان یکی از بهترین و مقرون به صرفه ترین روش های اطفاء حریق می باشد و در بیشتر مواقع (بیش از 98%) مانع از وقوع و گسترش آتش سوزی می شود.

در سال 1874 اسپرینکلر توسط هنری پارملی اختراع شد. اسپرینکلرها با کمک تجهیزات معمولی در شبکه های لوله کشی از جمله شیرآلات، لوله و اتصالات با هدف حفظ جان و مال مردم در برابر آتش بکار برده می شوند.

اسپرینکلر (سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی)

سیستم های اطفاء حریق اسپرینکلر در تمام دنیا مورد استفاده قرار می گیرد و همه ساله بیش از 40 میلیون سری اسپرینکلر نصب می شود. آمار نشان میدهد، 37% از حریق ها فقط با فعال شدن یک اسپرینکلر و 59% با کمتر از 3 اسپرینکلر و 83% از حریق ها با کمتر از 10 اسپرینکلر مهار شده اند. اسپرینکلر معمولاً بین 1 الی 4 دقیقه فعال می شود، در صورتی که تا رسیدن مأموران آتش نشانی به محل آتش سوزی تقریباً 5 دقیقه زمان لازم است و تا آماده نمودن تجهیزات اطفاء حریق 10 دقیقه طول می کشد، همین امر خود منجر به افزایش آتش سوزی می شود. لذا تاکنون هیچ کدام از ساختمان های مجهز به اسپرینکلر دچار خسارات زیاد نشده است. در زمان حریق در تمامی سیستم ها به غیر از سیستم های سیلابی، اسپرینکلرهایی که در اطراف حریق نصب شده اند فعال شده و آب از آنها خارج می شود. در گذشته اسپرینکلر در کارخانه ها و ساختمان های بزرگ تجاری مورد استفاده قرار می گرفت. ولی امروزه در ساختمان های کوچک و منازل با قیمت های پایین به کار برده می شوند.   

ویژگی ها و مزایای سیستم اطفا حریق اسپرینکلر

•    دارای تاییدیه های معتبر بین المللی
•    اولین و پرکاربردترین سیستم اطفاء حریق در دنیا
•    انواع شیرآلات سیستم تر، خشک، پیش عملگر و سیلابی
•    انواع اطفاء حریق اسپرینکلرهای اسپری کننده، مسکونی، پوشش گسترده و ...
•    تنوع تجهیزات جانبی

با توجه به استانداردهای بین المللی، از جمله استاندارد NFPA-13 که از مهمترین و سختگیرانه ترین استانداردهای جهانی است، از دو روش افشانگرهای in-rack یا داخل قفسه (در چند لایه استفاده از افشانه ها در داخل بعضی از طبقات قفسه ها) و یا افشانگرهای زود اطفاء کننده واکنش سریع (ESFR Sprinklers) (فضای مناسبی برای انتقال دود و حرارت در بین طبقات به بالا وجود نداشته باشد.) برای محافظت اتوماتیک انبار که دارای ردیف هایی از قفسه (rack) هستند، استفاده می شود.

انواع سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی (اسپرینکلر)

•    سیستم تر
•    سیستم خشک
•    سیستم جریان آزاد
•    سیستم نیمه آزاد

سیستم تر:

در سیستم لوله تر اسپرینکلرها به شبکه لوله کشی حاوی آب وصل هستند. این سیستم فشار همیشگی دارد، افشانه اتوماتیک می تواند راه را برای پاشش در زمان آتش سوزی باز نماید. در دهانه اسپرینکلر، یک حباب شیشه ای در شبکه وجود دارد که در زمان افزایش دما در مجاورت آن، حباب تجزیه و شکسته می شود. در نتیجه جریان آب را آزاد می کند و آب فوراً تخلیه می شود. از جمله مزایای این سیستم می توان به سرعت بالا، هزینه ی نصب، نگهداری و تعمیرات پایین اشاره نمود. در اکثر مواقع در محیط هایی که امکان یخ زدگی آب وجود ندارد، از سیستم تر استفاده می شود.

سیستم خشک:

در سیستم خشک، به طور معمول جریان شیر توسط نیتروژن و فشار هوا بسته است و عملیات یک یا چند سنسور دمای اتوماتیک (به دما حساس می باشند) سبب باز شدن شیر آب می شود. اگر فشار منبع آب گرانشی نباشد، یک کلید اتوماتیک حساس به فشار باید در مسیر سیستم نصب شود. تا در صورت نیاز پمپ های آب بتوانند روشن شوند. همچنین هنگامی که افت فشار آب شبکه امکان پذیر است، نیاز به یک کلید اتوماتیک و پمپ کمکی می باشد.

سیستم جریان آزاد:

این سیستم که روش نیمه اتوماتیک هم نامیده می شود، مجموعه ای از اسپرینکلرها با دهانه ی باز است که در آن شیر اصلی دستی و یا توسط کاشف باز شده است و جریان در آن برقرار می شود.

سیستم نیمه آزاد:

این سیستم شبیه سیستم جریان آزاد است، با این تفاوت که از اسپرینکلرهای اتوماتیک استفاده می شود. همچنین فشار کمتری پشت اسپرینکلرها وجود دارد. زمانی که سیستم تشخیص جریان شیر اصلی را باز می کند، تنها اسپرینکلرهایی (افشانه) که توسط گرما فعال شده اند عمل می کنند.
در طراحی سیستم اسپرینکلر باید مقدار آب و فشار مورد نیاز زمانی که تعداد اسپرینکلرها در حال اجرا هستند پیش بینی شود. در این رابطه دبی، فشار و حجم مورد نیاز سیستم تامین آب باید وجود داشته باشد.

محاسبات شبکه براساس دانسیته پاشش آب

اسپرینکلر (افشانه) در زمان فعالیت، فضایی چتری مانند در زیر خود را آب پاشی می نماید. در صورت افزایش ارتفاع پایه این محدوده بزرگتر و چگالی پاشش آب کمتر می شود. برای محافظت از افشانه سطح 180 فوت مربع در نظر گرفته می شود. این معیار یک عدد کلی است و می تواند با توجه به ویژگی های محیطی و نوع مواد آتش نشانی متفاوت باشد. بنابراین از معیار دقیق تر ترکیب درجه خطر و مساحت می توان استفاده کرد.

با توجه به این واقعیت که لوله های آب در سیستم اسپرینکلر تر حاوی آب است، فقط باید در ساختمان هایی که امکان ایجاد حریق در آنها وجود دارد، مورد استفاده قرار گیرد. دمای ساختمان باید در 40 درجه فارنهایت (4 درجه سانتیگراد) یا بالاتر نگهداری شود. مواد ضد یخ را می توان در مواردی که لازم است بعضی از اسپرینکلرها در محیط هایی با دمای پایین تر نصب شوند، استفاده نمود. لوله های اسپرینکلر در سیستم تر که در معرض دمای زیر صفر می باشند، باید با محلول ضد یخ پر شود.

انواع اسپرینکلرها

1.    اسپرینکلر بالا زن (Upright)
2.    اسپرینکلر پایین زن (Pendent)
3.    دکوراتیو (Concealed)
4.    دیواری (Wall-side)

طرز کار اسپرینکلر (شبکه بارنده)

اسپرینکلرها یا آب افشان ها سیستم اطفای مکانیکی هستند که بر روی سقف ساختمان نصب می شوند و به صورت قابل توجهی از ایجاد خسارات مالی و جانی جلوگیری می کنند. در صورت افزایش دما تا دمای مشخص شده (دما بسته به نوع اسپرینکلر متفاوت است) مایع درون حباب اسپرینکلر افزایش حجم داده و شیشه را می شکند. بنابراین اسپرینکلر به صورت خودکار شروع به کار کرده و پاشش آب آغاز می شود. اسپرینکلر تقریباً تا 5 دقیقه بعد از شروع آتش سوزی، حریق را مهار می کند.

نکته: سیستم های اسپرینکلر به سیستم اعلام حریق متصل نیستند و به صورت مستقل عمل می کنند.

نتیجه گیری:

همان طور که بیان شد اسپرینکلر سوراخی در یک شبکه لوله ای است که از طریق آن آب می تواند پاشش کند و بر روی سقف ساختمان نصب می شود. اسپرینکلر دارای یک حباب شیشه ای کوچک قابل انعطاف است که با گلیسیرین مایع پر شده و دارای درجه حرارت مشخص می باشد. براساس میزان مقاومت حباب ها در برابر حرارت، رنگ حباب ها متفاوت می باشد. انتخاب نوع اسپرینکلر (رنگ حباب) متناسب با فضایی است که اسپرینکلر در آنجا قرار می گیرد. در زمان حریق حباب ها شکسته و پاشش آغاز می شود. گفتنی است خطای عملکرد اسپرینکلرها و یا آب افشانه ها بسیار کم است.

شرکت گرمایش برودت پارس ارائه دهنده خدمات مشاوره آتش نشانی ، طراحی سیستم اسپرینکلر ، نظارت، نصب و راه اندازی سیستم های اعلام و اطفاء حریق می باشد. در صورت داشتن هر گونه سوال می توانید با ما در ارتباط باشید، کارشناسان ما با لبخند آماده پاسخگویی به شما عزیزان می باشند.