بلاگ

طراحی و ساخت پله فرار ، پله فرار نوعی راه خروج اضطراری در زمان آتش سوزی و یا شرایط اضطراری است که در بیرون و یا داخل ساختمان (خارج از محیط اصلی ساختمان) نصب می شود. طراحی و ساخت پله فرار رابطه مستقیمی با تعداد طبقات ساختمان دارد و تنها راه افزایش سرعت و سهولت خروج مردم از ساختمان در زمان بروز خطر به ویژه آتش سوزی شناخته شده است.

پله فرار نخستین بار در فرانسه طراحی و اجرا شد و پس از تجربه خوبی که در زمینه نجات جان افراد در شرایط اضطراری کسب کرد، در دیگر کشورهای اروپایی نیز با استقبال روبه رو شد. با توجه به اهمیت زیاد پله فرار در ساختمان مانند کپسول های آتش نشانی، همچنان نصب راه پله های فرار در ایران جدی گرفته نمی شود. ضرورت اجرای پله های فرار در ساختمان های بلند جهت نجات جان افراد در شرایط بحرانی به اندازه ای دارای اهمیت است که در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان با عنوان حفاظت ساختمان ها در مقابل حریق، در اولویت قرار گرفته است.

پله فرار یا پله اضطراری

پله فرار، پله ای است که در خارج یا داخل ساختمان های بالای 23 متر ارتفاع نصب می شود. از مهمترین ویژگی پله فرار دسترسی آسان ساکنین طبقات مختلف ساختمان به راه خروج در موارد اضطراری است. با توجه به افزایش جمعیت و روند رو به رشد ساختمان های بلند و تبدیل شدن خانه های ویلایی به آپارتمان های بزرگ و چند طبقه، ساختمان های بلند بیش از پیش نیازمند راهی ایمن و بی خطر برای خروج ساکنین از طبقات بالای ساختمان هستند.
پلکان فرار تنها راه میانبر برای خروج و نجات ایمن ساکنان طبقات بالای ساختمان های بلند، در شرایط اضطراری و وقوع حوادثی مانند زلزله و آتش سوزی است. راهی که بدلیل نبود بسترهای مناسب فرهنگی و اقتصادی، یا در ساختمان پیش بینی نشده و یا بدون رعایت قوانین لازم طراحی و اجرا می شود. کنترل ضعیف شهرداری، نبود هماهنگی لازم بین دستگاه‌های اجرایی، طراحی ضعیف راه‌های خروج اضطراری، نبود فضای کافی، افزایش هزینه، بی توجهی به حفظ جان ساکنین، کاهش متراژ ساختمان و نادیده گرفتن استانداردهای ایمنی از جمله دلایل اجرایی نشدن پله فرار در ساختمان های مرتفع است.

شرایط فنی پلکان فرار

راه خروج اضطراری و خروج معمولی هر دو پیرو ضوابط خروج هستند و تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند. بنابراین به پله فرار، راه پله خروج اضطراری نیز می گویند. پله فرار تنها مختص پلکان نیست، هر راهی که سبب خروج افراد در مواقع بحرانی شود مانند پنجره، طناب، نردبان و ... نوعی راه فرار است. طبق استانداردهای موجود ساختمان های بالای چهار طبقه که کف بالاترین طبقه آن بیشتر از 12 متر باشد، به دو راه خروج نیاز دارند. گفتنی است که در مقررات ملی ساختمان 12 متر به 15 متر تغییر نموده است. دو راه خروج در ساختمان می تواند شامل دو راه خروج داخلی، دو راه خروج خارجی و یا حتی یک راه خروج داخلی و یک راه خروج خارجی باشد.
در هیچ کشوری بلندترین نردبان های آتش نشانی به بالاتر از طبقه 7 ساختمان نمیرسد. بنابراین اجرای پله های فرار، در ساختمان های بلندی که در کوچه های باریک و یا محیط هایی که رسیدن ماشین آتش نشانی به مکان مورد نظر مشکل ساز است، ضروری می باشد.

ضوابط و دستورالعمل های ایمنی اجرایی پله فرار (راه پله اضطراری)

1-    محل قرار گیری پله فرار باید به گونه ای باشد که عبور از میان مکان هایی که درهای آنها در معرض قفل شدن است، مانند: آشپزخانه، رختکن ها، اتاق خواب ها و ... لازم نباشد.
2-    درب پله فرار به طرف پله فرار باز شود.
3-    پله فرار از کف تا پشت بام در خارج از ساختمان اجرا شود.
4-    به تمامی واحدها دسترسی داشته و دور از پلکان عمومی نصب شود.
5-    کف پله ها باید با ورق آجدار با ضخامت حداقل 3 میلی متر پوشانده شود تا موجب رعب و وحشت افراد نشود.
6-    عرض تمامی پله ها و مسیر راه خروج حداقل باید 90 سانتی متر و بیشتر باشد. (این عدد تحت هیچ شرایطی کاهش نمی یابد.)
7-    بدلیل جلوگیری از سقوط اشیاء، ریزش باران، برف و ... لازم است پله فرار به سقف مجهز باشد و تمامی تمهیدات ایمنی رعایت شود.
8-    نصب شماره طبقات و علائم خروج اضطراری، طبق نظر کارشناس بازدید لازم است.
9-    پله فرار باید به صورت رفت و برگشتی (شمشیری) اجرا شود و دارای پیچ و دوار نباشد. (مگر با شرایط مبحث سوم مقررات ملی ساختمان)
10-     پاخور تمامی پله ها باید از یک جنس باشد و تمامی تدابیر لازم جهت جلوگیری از لغزندگی پله ها در نظر گرفته شود.
11-     در طراحی نقشه های تاسیسات برقی نصب روشنایی اضطراری در مسیر هر رمپ پلکان فرار پیش بینی شود.
12-     بدلیل استحکام بیشتر پله فرار بهتر است جنس سازه از فولاد باشد.
13-     دو طرف پله فرار دارای گارد محافظ عمودی با ارتفاع حداقل 120 سانتی متر باشد.
14-     ارتفاع نرده پله فرار حداقل 80 سانتی متر و فاصله حفاظ داخلی (عمودی) حداکثر 10 سانتی متر در نظر گرفته شود. نرده ها باید به گونه ای طراحی شوند تا مانع پرتاب افراد به بیرون شوند. (نصب حفاظ داخلی به صورت افقی مورد تایید نمی باشد.)
15-     شیب رومپ و ارتفاع پلکان فرار به ترتیب نباید بیشتر از 32 درجه و 18 سانتی متر و کف آنها از 29 سانتی متر کمتر باشد. کف پلکان را باید بست تا موجب وحشت افراد نشود.

اجزاء پله فرار:

•    ستون
•    تیر
•    شمشیری
•    کف پله
•    نرده ها و حفاظ

ابعاد پلکان فرار:

الف) ساختمانی که ظرفیت پلکان آن در هر طبقه کمتر از 10 نفر باشد، دارای 45 سانتی متر عرض قابل قبول پله و 30 سانتی متر ارتفاع پله است.
ب) ساختمانی که ظرفیت پلکان آن در هر طبقه حداکثر 20 نفر باشد، دارای 56 سانتی متر عرض قابل قبول پله و 23 سانتی متر ارتفاع پله است.

نتیجه گیری:

همان طور که در بالا بیان شد، در ساختمان های بالای 4 طبقه اجرای پله فرار باید مطابق با استاندارهای بین المللی انجام شود. پله فرار یا راه پله خروج اضطراری نوعی راه خروج در مواقع اضطراری و وقوع حوادثی چون زلزله، آتش سوزی و ... می باشد. معمولاً راه خروج اضطراری در بیرون از ساختمان و به صورت پله خارجی و یا در ساختمان خارج از محیط اصلی ساختمان اجرا می شود.
با توجه به فعالیت سازمان آتش نشانی در سالهای گذشته جهت جلوگیری از ساخت و سازهای نادرست، مردم نیز مجبور به رعایت و اجرای نکات ایمنی هستند. در صورتی که قوانین و استانداردها رعایت شوند، می توان امیدوار بود که فرهنگ ایجاد و استفاده از راه های فرار در جامعه درونی شود و کم کم جای خود را در بین کافرمایان ساختمانی باز نماید.

امیدواریم این مطلب برای عزیزان مفید بوده و توانسته باشید پاسخ سوالات خود را پیدا کنید. در صورت نیاز به طراحی و اجرای پله فرار می توانید با ما تماس حاصل نمایید و یا در صورت داشتن نظر و یا سوالات می توانید از طریق کامنت با کارشناسان شرکت گرمایش برودت پارس در ارتباط باشید. کارشناسان شرکت مشاوره آتش نشانی گرمایش برودت پارس آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان می باشند.